గుజరాత్: బీజేపీలో గుబులు పుట్టిస్తున్న దర్భార్ సమాజం

మార్చి 22న రాజ్‌కోట్‌లో జరిగిన ఎన్నికల ప్రచారంలో రూపాలా మాట్లాడుతూ.. "రాజులు, రాజకుటుంబాలు కూడా బ్రిటీష్ వారికి నమస్కరించారు. 'రోటీ-బేటీ వ్యవహర్' (బ్రిటీష్ కుటుంబాలలోని కుమార్తెలను వివాహం చేసుకోవడం ద్వారా కుటుంబ సంబంధాలను ఏర్పరచుకునే ఆచారం)లో మునిగిపోయారు. కానీ ఈ రుఖీ సమాజ్ (దళిత సంఘం) చలించలేదు. వారి ధైర్యానికి, బలానికి నేను వారికి నమస్కరిస్తున్నాను. ఈ బలమే సనాతన ధర్మాన్ని సజీవంగా ఉంచింది. జై భీమ్” అని రాజ్‌పుత్‌ల మనోవేదనకు గురిచేస్తూ ఆయన మాట్లాడారు.

రూపాల ప్రసంగాన్ని ఆగ్రహించిన, అఖిల గుజరాత్ రాజ్‌పుత్ యువ సంఘ్ అధ్యక్షుడు పిటి జడేజా, గుజరాత్ మహిళా కర్ణి సేన అధ్యక్షురాలు పద్మినీబా వాలా, క్షత్రియ కర్ణి సేన గుజరాత్ చీఫ్ రాజ్ షెకావత్, గుజరాత్ కర్ణి సేన అధ్యక్షుడు జెపి జడేజా రాష్ట్రవ్యాప్తంగా నిరసనలు ప్రకటించారు. తన వ్యాఖ్యలకు రూపాలా చాలాసార్లు క్షమాపణలు చెప్పినా, సంఘం దానిని తిరస్కరించింది. మంత్రిని అభ్యర్థిగా తొలగించాలని లేదంటే బిజెపికి ఓటు వేయమని బెదిరించింది.

రూపాలా క్షమాపణలు చెప్పడం బీజేపీ సంతృప్తి కోసమే. ఈ విషయంలో పార్టీ వ్యవహరిస్తున్న తీరు మాకు సంతృప్తికరంగా లేదు. కమ్యూనిటీకి వ్యతిరేకంగా ఇలాంటి అవమానకరమైన ప్రకటనలు చేసిన అభ్యర్థిని ఎన్నికల్లో పోటీకి నిలబెట్టే అంశంపై పార్టీ మొండిగా వ్యవహరిస్తోంది. ఇది బీజేపీ హనీ చేసే అంశంగా మారుతుంది ”అని వడోదరకు చెందిన దర్బార్ సంఘం సభ్యుడు అన్నారు.

అదే రోజు, భరూచ్‌లో నిరసన తెలుపుతున్న దర్భార్ ప్రజలు పోలీసులతో ఘర్షణకు దిగారు. రూపాల దిష్టిబొమ్మను దహనం చేయడానికి వీరు ప్రయత్నించడంతో పోలీసులు అడ్డుకున్నారు. దాంతో ఇరువర్గాల మధ్య ఘర్షణ జరిగింది. అనంతరం సంఘం భరూచ్ నివాసి అదనపు జిల్లా కలెక్టర్‌కు మెమోరాండం అందజేసింది.

ఛోటా ఉదేపూర్ జిల్లాలో, క్షత్రియ సంఘం సభ్యులు తాలూకా పంచాయతీ కార్యాలయంలో రూపాలాకు వ్యతిరేకంగా మెమోరాండం సమర్పించారు. రాజ్‌కోట్‌లో ఏప్రిల్ 1న రూపాల దిష్టిబొమ్మను దహనం చేసినందుకు ముగ్గురు క్షత్రియ వర్గానికి చెందిన వ్యక్తులను అరెస్టు చేశారు, దీని తర్వాత ఒక గుంపు గుమిగూడి స్థానిక పోలీస్ స్టేషన్‌ ముందు ఘెరావ్ చేసింది. అమ్రేలిలో, రూపాలా మద్దతుదారులు, అమ్రేలి బిజెపి యూనిట్ సభ్యుల దర్బార్ సభ్యుల ఘర్షణలో కనీసం ముగ్గురు గాయపడ్డారు.

‘‘రూపాలాపై ఎన్నికల్లో పోరాడి ఓడించేందుకు మా సంఘం మహిళలు సిద్ధంగా ఉన్నారు. బీజేపీ ఆయన అభ్యర్థిత్వాన్ని ఉపసంహరించుకోకుంటే అది తమ పార్టీకి మేలు చేయదన్నారు. రూపాలాను రాజ్‌కోట్ అభ్యర్థిగా ఉపసంహరించుకోవడమే కాదు, అతని ప్రకటన కారణంగా క్రియాశీల రాజకీయాలకు దూరంగా ఉండాలని మేము కోరుకుంటున్నాము, ”అని గుజరాత్‌లోని మహిళా కర్ణి సేన అధ్యక్షురాలు పద్మినీబా వాలా అన్నారు.

నిరసనల మధ్య, రాజ్‌పుత్ కమ్యూనిటీకి చెందిన స్థానిక కాంగ్రెస్ నాయకుడు ఆదిత్యసిన్హ్ గోహిల్ రాజ్‌కోట్ మేజిస్ట్రేట్ కోర్టులో రూపాలాపై పరువునష్టం ఫిర్యాదును దాఖలు చేశారు. 2020లో బీజేపీలో చేరిన కర్ణి సేన జాతీయ అధ్యక్షుడు రాజ్ షెకావత్ కూడా రూపాలా వ్యాఖ్యలకు నిరసనగా పార్టీకి రాజీనామా చేశారు. అయితే ఆయన రిజిస్టర్డ్ సభ్యుడు కాదని పార్టీ పేర్కొంది.

నిరసనలను అణిచివేసేందుకు, బిజెపి గుజరాత్ అధ్యక్షుడు సిఆర్ పాటిల్, ఏప్రిల్ 2న ముఖ్యమంత్రి భూపేంద్ర పటేల్ సమక్షంలో పార్టీ దర్బార్ నాయకులతో సమావేశం నిర్వహించారు. రూపాలా చేసిన వ్యాఖ్యలకు తాను ఇప్పటికే మూడుసార్లు క్షమాపణలు చెప్పానని, క్షమించాలని ఆయన కోరారు.

సూరత్‌లోని పాటిల్ నివాసంలో జరిగిన సమావేశానికి బీజేపీకి చెందిన దర్బార్ నేతలు – ఐకే జడేజా, భూపేంద్రసింగ్ చుడాసమా, ప్రదీప్‌సిన్హ్ జడేజా, కిరిత్‌సిన్హ్ రాణా, బల్వంత్‌సింగ్ రాజ్‌పుత్, జిద్రత్‌సింగ్ పర్మార్, కేస్రీదేవ్‌సిన్హ్ ఝాలా హాజరయ్యారు.

“అతను (రూపాలా) తన వ్యాఖ్యలకు మూడుసార్లు క్షమాపణలు చెప్పినా, దర్బార్ సంఘం ఇప్పటికీ కోపంగా ఉంది. కాబట్టి, పరిష్కారం కనుగొనడానికి, మా ముఖ్యమంత్రి, పార్టీ రాజ్‌పుత్ నాయకుల సమక్షంలో ఈ రోజు ఒక సమావేశం జరిగింది. రేపు (ఏప్రిల్ 3) గాంధీనగర్‌లో మరో సమావేశం జరగనుంది. రూపాలా ఇప్పటికే క్షమాపణలు చెప్పారని పార్టీ భావిస్తోంది, కాబట్టి సంఘం ఉదారతను ప్రదర్శించి క్షమించాలి, ”అని సమావేశం తరువాత పాటిల్ అన్నారు.

రాజ్‌కోట్ జిల్లాలోని గొండాల్ అసెంబ్లీ నియోజకవర్గం నుంచి బిజెపి మాజీ ఎమ్మెల్యే క్షత్రియ నాయకుడు, జైరాజ్‌సింగ్ జడేజా, సౌరాష్ట్రకు చెందిన కొంతమంది ప్రముఖ క్షత్రియ నాయకులతో రూపాలా సమావేశమయ్యారు, ఇందులో వంకనేర్ మాజీ రాజకుటుంబ సభ్యుడు, బిజెపి రాజ్యసభ ఎంపి, కిరిట్స్ కేసరిదేవ్‌సింగ్ ఝలా ఉన్నారు. రాణా, లింబ్డి ఎమ్మెల్యే, రాష్ట్ర బిజెపి ఉపాధ్యక్షుడు మహేంద్రసింగ్ సర్వయ్య. సమావేశంలో మరోసారి దర్బార్ నేతలందరికీ రూపాలా క్షమాపణలు చెప్పారు.

“నా నోటి నుండి అలాంటి మాటలు జారిపోయినందుకు నేను చింతిస్తున్నాను. నా మొత్తం రాజకీయ జీవితంలో, నేను ఎప్పుడూ ఒక వ్యాఖ్యను ఉపసంహరించుకోవాల్సిన అవసరం రాలేదు. కానీ అది ఎన్నికల సమయంలో అది కూడా నాకు షెడ్యూల్ చేయని కార్యక్రమంలో జరిగినందుకు క్షమించండి. ఒక రోజు కార్యక్రమాల తర్వాత, కర్షన్ సగతియా 'భజనలు' వినడానికి నేను స్వయంగా వెళ్ళాను. కార్యక్రమంలో ప్రసంగించే అవకాశం నాకు లభించింది. వేదిక అలాంటి వ్యాఖ్యలకు ఉద్దేశించినది కాదు. ముకుళిత హస్తాలతో దర్బార్ సంఘానికి క్షమాపణలు కోరుతున్నాను, నా కోసం కాదు, నా వల్ల నా పార్టీ నష్టపోతున్నందుకు” అని గొండాల్‌లో జరిగిన సమావేశంలో రూపాలా అన్నారు.

రూపాలా మూడు దశాబ్దాలుగా బీజేపీకి నమ్మకమైన ఓటు బ్యాంకుగా ఉన్న పాటిదార్ సామాజికవర్గానికి చెందినవారు. దర్బార్ నాయకుడు మోహన్ కుందరయ్యను రెండుసార్లు సిట్టింగ్ ఎంపీగా ఉన్న స్థానం నుంచి పార్టీ తొలగించినందున, రాజ్యసభ సభ్యునికి దర్బార్‌ల ప్రాబల్యం ఉన్న రాజ్‌కోట్ నుంచి టిక్కెట్ లభించింది. దర్బార్లు లేదా క్షత్రియులు గుజరాత్‌లోని సౌరాష్ట్ర ప్రాంతంలో ఎక్కువగా ఆధిపత్యం వహించే భూ యజమాన సమాజం. ఒకప్పుడు గుజరాత్‌లోని చాలా సంస్థానాలను పరిపాలించే సంఘం ఇప్పుడు రాష్ట్ర ఓటర్లలో 7 శాతంగా ఉంది.

గుజరాత్‌లో పాటిదార్లు, దర్బార్‌లు చారిత్రాత్మకంగా ప్రత్యర్థి సంఘాలుగా ఉన్నాయి.

“గుజరాత్‌లోని దర్బార్లు, పటేళ్ల మధ్య ఎప్పుడూ కులపరమైన పొరపాట్లు ఉన్నాయి. రూపాలా చేసిన వ్యాఖ్యలు రాష్ట్రంలో కుల తప్పిదాలను మళ్లీ రగిలించాయి” అని రాజకీయ విశ్లేషకుడు మనీషి జానీ అన్నారు.

“1970ల చివరలో 1980ల ప్రారంభంలో, ఎన్నికల జనాభాలో దాదాపు 17 శాతం ఉన్న పాటిదార్లు సమాజంలో, రాజకీయాల్లో క్షత్రియా ఆధిపత్యాన్ని సవాలు చేశారు. కాంగ్రెస్ గెలిచిన కుల ఆధారిత సామాజిక సూత్రంగా KHAM (క్షత్రియ, హరిజన, ఆదివాసి, ముస్లిం) ముందుకు వచ్చిన తరువాత, అది రాష్ట్రంలో పటేళ్లను పక్కకు నెట్టింది. చివరికి పటేళ్లు BJP వైపు ఆకర్షితులై 1995లో తొలిసారిగా పార్టీని అధికారంలోకి తెచ్చారు. అప్పటి నుంచి రాష్ట్రంలో సామాజికంగా, రాజకీయంగా పాటిదార్లు అత్యంత ప్రభావవంతమైన సంఘంగా ఎదిగారు. ఈ సంఘం ఇప్పుడు ప్రభుత్వంతో పాటు అధికార బీజేపీపై ఆధిపత్యం చెలాయిస్తోంది. మరోవైపు, దర్బార్లు సంవత్సరాలుగా పక్కన పెట్టబడ్డాయి, ”అన్నారాయన.