బంగ్లాదేశ్ లో అరాచక మతోన్మాద శక్తులు మేల్కొంటున్నాయా?
ఉన్నంట్లుండి పాత్రికేయులను ఉద్యోగాల నుంచి తీసివేస్తున్నారు. విద్యార్థుల సిలబస్ కమిటీని ఇస్లామిస్టుల వ్యతిరేకతతో రద్దు చేశారు. అనేక మంది ఉపాధ్యాయులు రాజీనామా..
By : Samir K Purkayastha
Update: 2024-10-05 08:39 GMT
నిరంకుశ పాలనకు వ్యతిరేకంగా నెలన్నర రోజుల కింద గొప్ప పోరాట స్ఫూర్తిని ప్రదర్శించిన బంగ్లాదేశ్.. క్రమంగా మతతత్వ వాదం వైపు ప్రయాణించడం ప్రారంభం అయిందా? కొన్ని సంఘటనలే ఇందుకు ఉదాహారణగా చెప్పవచ్చు.
ద్వేషపూరిత దాడులు, రాజకీయ బలిపశువుల పెరుగుదల, మధ్యంతర ప్రభుత్వ ఇస్లామిస్ట్ ఒరవడి కారణంగా మార్పు జరిగిన 60 రోజుల్లోనే ఈ ప్రశ్న మరింత సందర్భోచితంగా మారింది. ఇస్లామిస్టుల ఒత్తిడికి తలొగ్గిన కొత్త ప్రభుత్వం అన్ని నేషనల్ కరికులం, టెక్స్ట్‌బుక్ బోర్డ్ (NCTB) పాఠ్యపుస్తకాలను సమీక్షించడానికి, సవరించడానికి సెప్టెంబర్ 15న ఏర్పడిన కమిటీని ఇటీవల రద్దు చేయించారు.
బంగ్లాదేశ్ జమాతే ఇస్లామీ, బంగ్లాదేశ్ ఖేలాఫత్ మజ్లిష్ ఇతర ఇస్లామిస్ట్ గ్రూపులు కమిటీని మొదటి నుంచి ఈ కమిటినీ వ్యతిరేకించాయి. ఈ కమిటీలో ఇస్లామిక్ వాదులను కూడా చేర్చాలని పట్టుబడుతున్నాయి. అలాగే మరో ఇద్ధరు సభ్యులను మినహయించాలని డిమాండ్ చేస్తున్నారు. ఢాకా విశ్వవిద్యాలయం భౌతిక శాస్త్ర విభాగంలో ప్రొఫెసర్ అయిన Md కమ్రుల్ హసన్, అదే విశ్వవిద్యాలయం సోషియాలజీ విభాగంలో అసోసియేట్ ప్రొఫెసర్ సమీనా లుత్ఫా నిత్రను కమిటీ నుంచి తీసివేయాలని కోరుతున్నారు.
అంతకుముందు, స్థానిక పరిపాలన "జూలై తిరుగుబాటు స్ఫూర్తితో మనకు ఎలాంటి బంగ్లాదేశ్ కావాలి?" అనే చర్చను ఇలాంటి చర్చలను రద్దు చేసింది. మైమెన్‌సింగ్‌లోని అగ్రికల్చర్ యూనివర్శిటీలో, ఇస్లామిస్టుల ఒత్తిడికి లొంగిపోయినట్లు నివేదించబడింది. ప్రొఫెసర్ సమీనా భాగస్వామ్యానికి వ్యతిరేకంగా ఇస్లామిస్ట్ విద్యార్థుల వర్గం నుంచి తీవ్రంగా వ్యతిరేకత వచ్చింది. ఆమె స్వలింగ సంపర్కానికి మద్ధతు ఇస్తోందని వారి వాదన.
ఎంపిక..
వివక్ష రహిత బంగ్లాదేశ్‌ను సృష్టించే ప్రధాన సూత్రాన్ని దెబ్బతీస్తూ, ఈ వర్గం తన వాదనలు వినిపిస్తూ పాలన పై పట్టు బిగించేందుకు సిద్ధమైంది. బంగ్లాదేశ్‌లోని ప్రముఖ దినపత్రిక ది డైలీ స్టార్ ఇటీవలి లెక్కల ప్రకారం, ఆగస్టు 5న షేక్ హసీనా నేతృత్వంలోని ప్రభుత్వం పతనం కావడంతో దేశవ్యాప్తంగా కనీసం 150 మంది ఉపాధ్యాయులు రాజీనామా చేయవలసి వచ్చింది. వార్తాపత్రిక ప్రకారం వాస్తవ సంఖ్య చాలా ఎక్కువగా ఉండవచ్చు. " తాము అన్ని ప్రదేశాలకు చేరుకోలేకపోయాం " అని పత్రిక పేర్కొంది. లక్ష్యంగా చేసుకున్న వారిలో చాలా మంది మైనారిటీ వర్గాలకు చెందినవారేనట.
మీడియా నిపుణులు కూడా ఇస్లామిస్టుల వేట బాధితులుగా మారారు. ఢాకాలోని మీడియా సంస్థలు ధ్వంసం చేయబడ్డాయి. షేక్ హసీనా ప్రభుత్వం పతనం అయిన వెంటనే పదవీచ్యుత పాలనకు దగ్గరగా ఉన్నట్లు భావించినందుకు జర్నలిస్టులపై దాడి చేశారు. ఇది వారి కష్టాలకు ప్రారంభం మాత్రమే.
దళారులను తీసుకువస్తున్నారు
దాదాపు అన్ని టెలివిజన్ ఛానెల్‌లు, కొన్ని ప్రింట్ మీడియా హౌస్‌లలో అగ్రశ్రేణి సంపాదకులు, వార్తల అధిపతులు తొలగించబడ్డారు పాలక పర్యావరణ వ్యవస్థకు అనుగుణంగా ఉన్న వారితో భర్తీ చేయడం ప్రారంభించారు. జర్నలిస్టులు కూడా హత్య కేసుల్లో చిక్కుకున్నారు, రిపోర్టర్స్ వితౌట్ బోర్డర్స్ (RSF) వంటి గ్లోబల్ మీడియా సంస్థల నుండి తీవ్ర ప్రతిచర్యలు వచ్చాయి.
కొత్త మేనేజ్‌మెంట్, నియంత్రణను తీసుకున్న తర్వాత, మధ్య స్థాయి, జూనియర్-స్థాయి జర్నలిస్టులను వారి సన్నిహితులను తీసుకురావడానికి మార్చింగ్ ఆర్డర్‌లను జారీ చేసింది, ఫలితంగా చాలా మంది మీడియా సిబ్బంది రాత్రిపూట ఉద్యోగాలు లేకుండా పోయారు.
“మరుసటి రోజు ఆఫీసుకు రావద్దని ఫోన్‌లో చెప్పాను. ఒక నెల మధ్యలో, నా బకాయిలను కూడా క్లియర్ చేయకుండా నన్ను తొలగించారు, ”అని తన పేరు తెలియకుండా ఉండాలని కోరుతూ ఒక జర్నలిస్ట్ ది ఫెడరల్‌తో అన్నారు. ఈ పరిణామాలకు సంబంధించి బంగ్లాదేశ్‌లోని జర్నలిస్టు సంఘాలు మౌనం వహించడం అణచివేత, భయాందోళన స్థాయిని సూచిస్తుంది.
ప్రతీకారం- ద్వేషం
ప్రతీకారం - ద్వేషం గత రెండు నెలల్లో కనీసం 25 మూక హత్యలకు దారితీసినట్లు నివేదికలు తెలిపాయి. చాలా సందర్భాలలో, బాధితులు అవామీ లీగ్ కార్యకర్తలు, భద్రతా సిబ్బంది లేదా మైనారిటీ వర్గాల ప్రజలే కావడం గమనార్హం.
"తిరుగుబాటు జరిగిన కొద్ది వారాల తర్వాత, మేము బంగ్లాదేశ్‌లోని వివిధ ప్రాంతాలలో వివిధ అసహన, దూకుడు, అరాచక సమావేశాలను చూస్తున్నాము. ఈ సమావేశాలు ఇష్టపడని సమూహాలు, పార్టీలపై ద్వేషపూరిత వాక్చాతుర్యంతో నిండి ఉన్నాయి, కానీ కొన్ని సందర్భాల్లో అవి భౌతికంగా కూడా దారితీశాయి. ఆ సమూహాలకు చెందిన వ్యక్తులపై దాడులు" అని యూనివర్శిటీ టీచర్స్ నెట్‌వర్క్ గత వారం చీఫ్ అడ్వైజర్ ముహమ్మద్ యూనస్‌కు ఒక బహిరంగ లేఖలో ఉపాధ్యాయులను టార్గెట్ చేయడాన్ని నిరసిస్తూ రాసింది.
“మూడు విశ్వవిద్యాలయాల్లో వ్యవస్థీకృత హింసలో ముగ్గురు వ్యక్తులు మరణించారు. నేరస్తులను పట్టుకునే ప్రయత్నంలో ఓ సైనికాధికారి ప్రాణాలు కోల్పోయాడు. చిట్టగాంగ్ హిల్ ట్రాక్ట్స్‌లో, వివిధ జాతుల నేపథ్యాలకు చెందిన వ్యక్తులు దారుణంగా హత్య చేయబడ్డారు, ”అని లేఖలో ఇటీవలి అనేక ఆందోళనకరమైన పరిణామాలను ఉటంకిస్తూ ఆయన ఎత్తి చూపారు.
నిష్పాక్షికత అవసరం
ఈ క్లిష్ట సమయంలో, ప్రస్తుత ప్రభుత్వం నిష్పక్షపాత వైఖరిని అవలంబించాలి. తక్షణ చర్యలను అమలు చేయాలి. మితిమీరిన సమూహాల అసహనాన్ని అరికట్టడానికి, ద్వేషపూరిత వాక్చాతుర్యాన్ని వ్యాప్తి చేయడం, వివిధ గుర్తింపులు, సంఘాలు, పౌరుల తమ భావాలను వ్యక్తీకరించే స్వేచ్ఛకు ఆటంకం కలిగించే వారిని పరిష్కరించాలి.
"బంగ్లాదేశ్ వ్యవసాయ విశ్వవిద్యాలయంలో మనం చూసినట్లుగా, అభద్రతా ముప్పుతో కొన్ని సమూహాలను బలవంతం చేస్తూ, ప్రభుత్వం లేదా ఏదైనా విశ్వవిద్యాలయ పరిపాలన ఈ నేరస్థులను బలవంతం చేస్తే, మేము ఇంత భారీ మూల్యం చెల్లించిన జూలై తిరుగుబాటు ఆకాంక్షలు ఏమిటి? నెరవేరుతుందా?" అది చెప్పారు.
సమానమైన బంగ్లాదేశ్
“బంగ్లాదేశీయులందరికీ, వారి మతంతో సంబంధం లేకుండా-ముస్లిం, హిందూ, క్రిస్టియన్ లేదా బౌద్ధులు-సమాన హక్కులు ఉండాలని అక్కడ నినాదాలు వస్తున్నాయి. మతాన్ని రాజకీయ ప్రయోజనాల కోసం ఉపయోగించకూడదని, స్థానిక ప్రజల హక్కుల గురించి ప్రశ్నలు లేవనెత్తాలని వారు నొక్కి చెప్పారు. వారు లింగ సమానత్వం, సమానమైన బంగ్లాదేశ్‌ను డిమాండ్ చేస్తున్నారు, ”అని ఆర్థికవేత్త, రాజకీయ కార్యకర్త అను ముహమ్మద్ నొక్కి చెప్పారు.
జమాత్, హెఫాజాత్-ఇ-ఇస్లాం, హెజ్బుత్ తౌహీద్‌తో అనుబంధించబడిన విభిన్న సామాజిక-రాజకీయ, మత సమూహాలకు చెందిన యువత తమ పోటీ ప్రయోజనాలను పక్కనపెట్టి ఒక ఉమ్మడి కారణం కోసం ఏకమయ్యారు. అయినప్పటికీ, అందరూ ఉదారవాద ఆలోచనలకు వాస్తవికంగా సభ్యత్వం పొందలేదు; కొందరు కేవలం వ్యూహాత్మక చర్యగా దానిలో భాగం అయ్యారని ఇప్పుడు అర్థమవుతోంది.
ప్రభుత్వం పడగొట్టబడిన తర్వాత, ఈ విభిన్న ఆసక్తి సమూహాలు తమలో తాము పోటీపడటం ప్రారంభించాయి, ప్రభుత్వాన్ని వేర్వేరు దిశల్లోకి తమ బలంతో లాగడం ప్రారంభించాయి.
ప్రభుత్వం దాని స్వంత వ్యవస్థీకృత రాజకీయ నిర్మాణం లేకపోవడంతో, అది ఒత్తిడికి లోనవుతుంది, ప్రతీకార రాజకీయాలు, మత ధ్రువీకరణ, జాతి వివక్ష, భిన్నాభిప్రాయాల తమ పాత సుడిగుండంలోకి దేశాన్ని మళ్లీ లాగుతోంది. ఇంతలో సైన్యానికి శాంతిభద్రతల పర్యవేక్షణకు జ్యూడిషియల్ అధికారాలు కట్టబెట్టారు.
ఒక దేశం పుట్టుక
బంగ్లాదేశ్ 1971లో అణచివేత పాకిస్తానీ సైనిక పాలనకు వ్యతిరేకంగా సాయుధ తిరుగుబాటు నుంచి పుట్టింది. ప్రజాస్వామ్యం, లౌకికవాదం, సామ్యవాదం, జాతీయవాదం అనే నాలుగు ఆదర్శాల ఆధారంగా కొత్త దేశం దాని వ్యవస్థాపకులు ఊహించారు.. భావించారు.
ఏది ఏమైనప్పటికీ, కొన్ని సంవత్సరాలలో, ఏదైతే తమ పుట్టుక కారణమైందో ఆ సూత్రాల నుంచే వెనుదిరిగింది లేదా తప్పుకుంది. ఫలితంగా, దాని ఉనికి మొదటి దశాబ్దం రాజకీయ హత్యలు, సైనిక తిరుగుబాట్ల శ్రేణితో దెబ్బతింది. ఈ పరిణామాలు దేశ సమాజం, రాజకీయాలు ఆర్థిక వ్యవస్థపై బలహీనపరిచే ప్రభావాన్ని చూపాయి.
1990లో సామూహిక తిరుగుబాటు
1990లో సైనిక నియంత హుస్సేన్ ముహమ్మద్ ఎర్షాద్కు వ్యతిరేకంగా రెండు రాజకీయ పార్టీలైన బంగ్లాదేశ్ నేషనలిస్ట్ పార్టీ, అవామీ లీగ్ సంయుక్తంగా ప్రజాస్వామ్య అనుకూల తిరుగుబాటును నిర్వహించాయి. దీంతో ఆయన పాలన నుంచి తప్పుకున్నారు. దేశంలో పార్లమెంటరీ ప్రజాస్వామ్యాన్ని పునరుద్ధరించడానికి జమాతే ఇస్లామీతో సహా ఇతర ప్రధాన రాజకీయ పార్టీలు చేతులు కలిపాయి.
అయితే, ప్రజాస్వామ్య అనుకూల ఉద్యమం సమయంలో ఉద్భవించిన రాజకీయ ఏకాభిప్రాయం స్వల్పకాలికం. రెండు ప్రధాన రాజకీయ ప్రత్యర్థులు, BNP, AL, త్వరలోనే బద్ధ ప్రత్యర్థులుగా మారాయి, అక్షరాలా ఒకరి రక్తం కోసం మరొకరు పోటీ పడ్డారు. రాజకీయ హత్యలు, మోసపూరిత ఎన్నికలు, అసమ్మతిని హింసాత్మకంగా అణచివేయడం ఆనవాయితీగా మారింది, దేశంలో ప్రజాస్వామ్య సంస్కృతి అభివృద్ధి చెందడానికి ఈ వాతావరణం పాడు చేశాయి.
నోబెల్ శాంతి బహుమతి గ్రహీత ముహమ్మద్ యూనస్ నేతృత్వంలోని ప్రభుత్వం అనేక రకాలైన ఒత్తిళ్లను ఎదుర్కోవటానికి పోరాడుతున్నందున, లోతుగా పాతుకుపోయిన అనారోగ్యాన్ని పరిష్కరించడానికి తిరుగుబాటు అందించిన అవకాశం ఇప్పుడు వృథా అవుతోంది.