హర్యానా ఓటరు ఎటువైపు.. జాట్ వర్సెస్ ఓబీసీ? అభివృద్ధా?

“ ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయడానికి అసెంబ్లీలో మ్యాజిక్ నంబర్ 46, ఇక్కడ మొత్తం 90 స్థానాలు ఉన్నాయి. హర్యానాలో ప్రజల సెంటిమెంట్ ప్రస్తుతం బిజెపికి వ్యతిరేకంగా ఉందని కాంగ్రెస్ ఈ అంశాన్ని గుడ్డిగా చెబుతోంది" అని ప్రముఖ రాజకీయ విశ్లేషకుడు హరీష్ గౌర్ ది ఫెడరల్‌తో అన్నారు.

"అయితే, ప్రజలు ఇప్పటికీ నరేంద్ర మోదీని ఇష్టపడుతున్నారని, అది బిజెపికి పెద్ద ప్రయోజనం అని కాంగ్రెస్ తప్పుగా అంచనా వేస్తోంది. ఇది కఠినమైన పోరాటం," అని ఆయన అన్నారు. అయితే, అభ్యర్థులను ప్రకటించిన తర్వాత మాత్రమే అసలు నిజాలు తెలుస్తాయని చెప్పారు.

హర్యానాలో ప్రస్తుతం ప్రజల అభిప్రాయం ఏమిటంటే , బిజెపి దాదాపు 25 సీట్లకు తగ్గిపోతుంది. కాంగ్రెస్ భారీ మెజారిటీని పొంది, సొంతంగా ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేస్తుంది. గడచిన 10 ఏళ్లుగా ధరల పెరుగుదల, అవినీతి, ప్రజల అంచనాలను అందుకోవడంలో బీజేపీ విఫలమైందనే వాస్తవాన్ని ఇది ప్రతిబింబిస్తుంది.

దశాబ్ద కాలంగా అధికారంలో ఉన్నప్పటికీ, బీజేపీ ఆశలు విభజన రాజకీయాలపైనే ఆధారపడి ఉన్నాయి, ముఖ్యంగా కుల, మత విభేదాలను ఉపయోగించి ఓటర్లను జాట్‌లు వర్సెస్ జాట్‌యేతరులు, హిందువులు వర్సెస్ ముస్లింల మధ్య చీల్చారు’’ అని రాజకీయ విశ్లేషకుడు లక్ష్మీకాంత్ సైనీ ది ఫెడరల్ తో చెప్పారు .

“పెరుగుతున్న ధరలు, నిరుద్యోగం, పరిపాలనతో ఓటర్లు విసుగు చెంది మార్పు కోసం ఆసక్తిగా ఎదురుచూస్తున్నారనేది వాస్తవం,” అయితే అసెంబ్లీ ఎన్నికలు కాంగ్రెస్‌కు కూడా కీలకమైన పరీక్ష అని ఆయన అన్నారు.

"కాంగ్రెస్ కూడా కొన్ని ముఖ్యమైన సవాళ్లను ఎదుర్కొంటుంది, ఇందులో ముఖ్యమైంది కాంగ్రెస్ పేటేంట్ అయిన అంతర్గత కుమ్ములాటలు. సరైన అభ్యర్థులను ఎంపిక చేయకపోవడం. సరైన వారిని దూరం పెట్టడం లాంటివి 2019 ఎన్నికలలో స్పష్టంగా కనిపించింది" అని సైనీ అన్నారు.

"కాంగ్రెస్‌కు, బిజెపి విభజన రాజకీయాల ఉచ్చులో పడకుండా ఉండటం, బదులుగా అభివృద్ధి, ఉద్యోగాల కల్పన, అసమర్థ పాలన కారణంగా గత దశాబ్దంలో కోల్పోయిన రాష్ట్ర అత్యున్నత స్థానాన్ని తిరిగి పొందడంపై దృష్టి పెట్టడం చాలా కీలకం" అని ఆయన అన్నారు.

దక్షిణ హర్యానా నుంచి టికెట్ ఆశిస్తున్న సీనియర్ బిజెపి కార్యకర్త ఒకరు మాట్లాడుతూ.. రాష్ట్రంలో పార్టీ నాయకత్వం బలహీనంగా ఉందని అన్నారు. అందుకే ఎన్నికలకు ఆరు నెలల ముందు హైకమాండ్ రాష్ట్ర నాయకత్వాన్ని మార్చింది. ప్రజల మూడ్ మార్చడానికి OBC నాయకుడిని (నయాబ్ సింగ్ సైనీ) అందలమెక్కించిందని చెప్పారు.

బీజేపీ హర్యానా మీడియా ఇన్‌చార్జి అరవింద్ సైనీ మాట్లాడుతూ అధికార వ్యతిరేకత అనేది “కాంగ్రెస్ తయారు చేసిన మీడియా ప్రచారం” అని అన్నారు.

“హర్యానా సాధారణ పౌరుల మొదటి ఎంపికగా బీజేపీ. మా అంతర్గత సర్వేల ప్రకారం మేము బలమైన స్థితిలో ఉన్నాము. 2024 అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో 50కి పైగా సీట్లతో పార్టీ విజయం సాధిస్తోందని, సొంతంగా ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేస్తామని అరవింద్ సైనీ అన్నారు.

“మేము కుటుంబ రాజకీయాలను ప్రోత్సహించడం లేదు. కాంగ్రెస్ అగ్రనేతల మధ్య అంతర్గత విభేదాలు బహిరంగ రహస్యమే. భూపిందర్ సింగ్ హుడా తన కుమారుడిని ప్రమోట్ చేయాలనుకుంటున్నాడు. కానీ బీజేపీ మాత్రం కింది స్థాయి నుంచి ఎదిగిన కార్యకర్తలకు పెద్ద పీట వేస్తోంది ”అన్నారాయన.

"మనోహర్ లాల్ ఖట్టర్, నయాబ్ సింగ్ సైనీ ఇద్దరూ దీనికి ప్రత్యక్ష ఉదాహరణలు. హర్యానా 50-60 సంవత్సరాల క్రితం ఎలా ఉండేది. మేము హర్యానా అభివృద్ధిని తదుపరి స్థాయికి తీసుకెళ్లాము. ప్రజలు ఈసారి కొనసాగింపు కోసం ఓటు వేస్తారు." అని ధీమా వ్యక్తం చేశారు.

రాజకీయ నిపుణుల విశ్లేషణ ప్రకారం.. అసెంబ్లీ ఎన్నికలు జాట్‌లు - నాన్‌జాట్‌ల మధ్య రాజకీయ ప్రాముఖ్యత కలిగిన యుద్ధాన్ని సూచిస్తాయి. దీనిలో మంచి పాలన కోసం ఓటు వేయడానికి ఓటర్లు పరీక్షకు గురవుతారు.

హర్యానా రాజకీయాలు, సంస్కృతి, పాలనపై పుస్తకాల రచయిత పవన్ బన్సాల్ ఇలా అన్నారు: “జాట్ కమ్యూనిటీ, బిజెపి రెండు వ్యతిరేక ధృవాలు. వారు ఒకరి ప్రభావాన్ని మరొకరు తగ్గించే ప్రయత్నాలు చేస్తున్నారు. భజన్ లాల్ యుగాన్ని ప్రతిబింబిస్తూ బీజేపీ జాట్ యేతర రాజకీయాలను ఆచరిస్తోంది. కానీ ఈసారి ప్రజల సెంటిమెంట్ బిజెపికి వ్యతిరేకంగా ఉంది.

హర్యానా జనాభాలో జాట్ కమ్యూనిటీ దాదాపు 27 శాతం ఉండగా, జాట్‌యేతర OBC వర్గం 32 శాతానికి దగ్గరగా ఉంది. హర్యానాకు చెందిన ఒక ప్రభావవంతమైన జాట్ నాయకుడు మాట్లాడుతూ.. జాట్‌లు రాజకీయ ప్రముఖులను - బన్సీ లాల్, దేవి లాల్, OP చౌతాలా, BS హుడాను తయారు చేశారని అన్నారు. “మేము వేచి చూసే పరిస్థితిలో ఉన్నాము. నామినేషన్లు వేయనివ్వండి’’ అని అన్నారు.

ఇదిలా ఉండగా, ఈ ఎన్నికల్లో హర్యానా రాజకీయాల నుంచి బీజేపీ పూర్తిగా గల్లంతవుతుందని మాజీ ముఖ్యమంత్రి, కాంగ్రెస్ సీనియర్ నేత భూపిందర్ సింగ్ హుడా అన్నారు.

“ఈ ఎన్నికల్లో కాంగ్రెస్ భారీ మెజారిటీతో గెలుస్తుంది. బీజేపీ దుమ్ము దులిపేస్తుంది. గత దశాబ్ద కాలంగా అభివృద్ధిలో రాష్ట్రాన్ని బీజేపీ నాశనం చేసింది. రాష్ట్ర ఎన్నికలకు కేవలం ఆరు నెలల ముందు తన నాయకత్వాన్ని మార్చడానికి ఇది కచ్చితంగా కారణం,” అని హుడా అన్నారు.

నయాబ్ సింగ్ సైనీని సిఎం పదవికి ఎదగడం ద్వారా, అధికార బిజెపి స్పష్టంగా జాట్ యేతర రాజకీయాల గురించి బలమైన సందేశాన్ని పంపింది. 1970 - 1980 లలో భజన్ లాల్ శకం రాజకీయ చరిత్రను తిరగరాసింది. భజన్ లాల్ బిష్ణోయ్ - జాట్ యేతర కాంగ్రెస్ నాయకుడు - మూడు పదవీకాలాల్లో రాష్ట్రాన్ని ముఖ్యమంత్రిగా పాలించారు.

హర్యానా రాజకీయ చరిత్రను నిశితంగా విశ్లేషిస్తే, మొదటి మూడు దశాబ్దాలలో 1966 నుంచి 1999 వరకు 15 మంది సిఎంలను చూసింది. ఆ తర్వాత, ఇటీవల నియమితులైన నాయబ్ సింగ్ సైనీ - ఓం ప్రకాష్ చౌతాలా (1999-2005) కాకుండా కేవలం ముగ్గురు సిఎంలను చూసింది. భూపిందర్ సింగ్ హుడా (2005-14), మనోహర్ లాల్ ఖట్టర్ (2014 నుంచి మార్చి 2024 వరకు) ఉన్నారు.

ఆసక్తికరంగా, 1966-99 కాలంలో విజయవంతమైన ముఖ్యమంత్రులలో బన్సీ లాల్, భజన్ లాల్ పేర్లు ఉంటాయి. ఎందుకంటే వారి సంయుక్త పదవీకాలం 23-ప్లస్ సంవత్సరాల పాటు కొనసాగింది. కాంగ్రెస్‌కు చెందిన బలమైన జాట్ నాయకుడు బన్సీ లాల్ మూడు పదవీకాలాల్లో 11 ఏళ్లకు పైగా పాలించారు.

భివానీ జిల్లాకు చెందిన శివ రతన్ తన్వర్ ఇలా అన్నారు. “భజన్ లాల్ జనాల నాయకుడు, అతను తన సామర్థ్యాన్ని నిరూపించుకున్నాడు. నాయకత్వ దృక్కోణం నుంచి చూస్తే, హర్యానాలో జాట్ నాయకులు రాజకీయాలను శాసించారు. ఈసారి ఎన్నికల పోరులో జాట్‌లు గెలుస్తారా? అది తెలియడానికి ఒక నెల సమయం ఉంది.