మోదీ ఉత్తరం చూపు ఎందుకు? పడమటి ముప్పుకి విరుగుడు కోసమేనా?
చాలాకాలంగా చైనాతో సరిహద్దు ఉద్రిక్తతలు కొనసాగుతున్నాయి. అయితే తాజాగా ఇరు దేశాలు 2020 నాటి కంటే ముందు యధాతథ స్థితి పునరుద్దరించుకోవాలని ఇరుదేశాలు ఒప్పందం..
By : KS Dakshina Murthy
Update: 2024-10-23 05:23 GMT
గత కొన్ని రోజులుగా భారత్ - చైనా మధ్య 2020 గల్వాన్ ఘర్షణకు ముందు ఉన్న యథాతధా స్థితిని కొనసాగించడానికి ఇరు దేశాల మధ్య ఒప్పందం కుదిరిందని మీడియాలో వార్తలు వస్తున్నాయి. అయితే దీనికి సంబంధించిన వివరాలు మాత్రం చాలా తక్కువగా ప్రజలకు అందుతున్నాయి.
అయితే వార్తలు మాత్రం ఒప్పందానికి మించినది. కొన్ని సంవత్సరాల క్రితం గోగ్రా హాట్ స్ప్రింగ్స్ పెట్రోలింగ్ పాయింట్ వద్ద ఇరు దేశాలు డిస్ ఎంగేజ్మెంట్ చేసుకోవడానికి కంటే ముందు నుంచి సైనిక ఉద్రిక్తతలు కొనసాగుతున్నాయి.
ప్రధాన మంత్రి నరేంద్ర మోదీ - చైనా అధ్యక్షుడు జి జిన్‌పింగ్ నాయకుల బ్రిక్స్ సదస్సు సందర్భంగా స్నేహపూర్వక చర్చల కోసం ఈ ఒప్పందం కుదిరిందని అంతా భావిస్తున్నారు. ఇది నిజంగా సంతోషం కలిగించే అంశంగా చెప్పవచ్చు.
కెనడియన్ దురదృష్టం
మోదీ ప్రభుత్వం అంతా తమ నియంత్రణలో ఉందని భావించినట్లయితే, అది వాస్తవం కాదు. కెనడాకు మద్దతుగా అమెరికా ముందుకొచ్చింది. యుఎస్, కెనడా, యుకె, ఆస్ట్రేలియా, న్యూజిలాండ్‌లతో కూడిన ఫైవ్-ఐస్ అలయన్స్ ప్రతిస్పందిస్తూ, వారి కూటమి మిత్రుడు కెనడాకు మద్దతు ఇచ్చింది.
అమెరికా నేతృత్వంలోని పాశ్చాత్య కూటమిలో భాగమని భావించిన భారత్ పై శీతకన్ను వేసింది. స్పష్టంగా ఇక్కడ మనకు అర్థమయ్యే విషయం ఏంటంటే పశ్చిమ దేశాలతో న్యూ ఢిల్లీ సంబంధానికి కచ్చితమైన పరిమితులు ఉన్నాయి. గత రెండు దశాబ్దాలుగా, భారత్ దౌత్యపరంగా అమెరికా - పశ్చిమ దేశాల వైపు వేగంగా కదిలింది. US స్నేహితులు ఇప్పుడు భారతదేశానికి స్నేహితులు, వారిలో ఇజ్రాయెల్ ముఖ్యమైనది.
యు.ఎస్ - రష్యా బంధం సమంగా ఉన్నంత కాలం, వారసత్వ ఉద్రిక్తతలు ఉన్నప్పటికీ, మొదట్లో మాస్కో మినహా భారత్ తన బ్యాలెన్సింగ్ వ్యూహంలో పెద్ద సవాళ్లను ఎదుర్కోలేదు. అధ్యక్షుడు వ్లాదిమిర్ పుతిన్ 2014లో పాకిస్తాన్‌కు దగ్గరకు తీసి ఇస్లామాబాద్‌తో సైనిక ఒప్పందం కుదుర్చుకున్నాడు. ఇది న్యూఢిల్లీకి మరో సందేశంగా చెప్పవచ్చు.
దశాబ్దాలుగా సోవియట్ యూనియన్‌తో, ఆ తర్వాత రష్యాతో స్నేహం చేసిన భారత్, పుతిన్‌తో సవరణలు చేసి సంబంధాలను పునరుద్ధరించుకునే ప్రయత్నం చేసింది.
ఉక్రెయిన్ టర్నింగ్ పాయింట్
ఫిబ్రవరి 24, 2022లో ఉక్రెయిన్‌పై రష్యా దాడి ప్రారంభించింది. ఈ యుద్దం రష్యా- పశ్చిమ దేశాల మధ్య దౌత్య ఉద్రిక్తతలను పెంచింది. ఇది భారత్ పై ప్రత్యక్ష ప్రభావాన్ని చూపింది. ఆంక్షలు ఉన్నప్పటికీ మోదీ యంత్రాంగం మాస్కోతో వాణిజ్యం నెరిపింది. దీనితో పశ్చిమ దేశాలు తీవ్ర అసౌకర్యంతో ఉన్నాయి.
మోదీ ఇటీవల రష్యాకు (పుతిన్‌ను కలవడానికి), ఆ తర్వాత ఉక్రెయిన్‌కు (అధ్యక్షుడు వోలోడిమిర్ జెలెన్ స్కీ ని కలవడానికి) యో-యో-రకం పర్యటనలు, తరువాత అమెరికాలో జెలెన్ స్కీ తో మరోసారి భేటీ కావడం భారతదేశం ఎదుర్కొంటున్న ఒత్తిడికి అత్యంత స్పష్టమైన అంశంగా చెప్పవచ్చు.
మోదీ ఈ కాల్‌ను ప్రారంభించారా లేదా అనేది స్పష్టంగా తెలియలేదు, అయితే అతను ప్రత్యర్థి దేశాలకు తన పర్యటనల గురించి అమెరికా అధ్యక్షుడు జో బిడెన్ - పుతిన్‌లకు వివరించినట్లు తెలిసింది.
ఈ మధ్యలో నిజ్జర్ హత్యపై కెనడాతో తీవ్రమైన ప్రతిష్టంభన వచ్చింది. అస్థిర దౌత్య మిశ్రమానికి మరింత ఆజ్యం పోస్తూ, USలోని మరొక ఖలిస్తానీ ఉగ్రవాదీ గురుపత్వంత్ సింగ్ పన్నూన్‌ను హత్య చేయడానికి ఏర్పాట్లు చేస్తున్న భారతీయ ఏజెంట్‌ను FBI ట్రాప్ చేసింది. కెనడా విషయంలో కాకుండా, పన్నన్ హత్యాయత్నంపై అమెరికా దర్యాప్తుకు సహకరించాలని మోదీ ప్రభుత్వం బలవంతం చేసినట్లు కనిపిస్తోంది.
యునైటెడ్ కింగ్‌డమ్‌తో సహా పశ్చిమ దేశాల్లోని దాని ఇతర ఉద్దేశపూర్వక మిత్రదేశాల మద్దతు కోసం చూస్తున్న భారతదేశానికి ఎటువంటి సాయం లభించలేదు.
చైనాతో సంబంధాలను సరిదిద్దుకోవాలి..
అట్టడుగు మిత్రదేశంగా భారత ప్రభుత్వం సహజంగానే తెలివిగా వ్యవహరిస్తుంది. అది పశ్చిమ దేశాలకు వ్యతిరేకంగా తిరిగి రావడానికి ఒక మార్గం చైనాతో దాని సంబంధాన్ని సరిచేయడం.
అమెరికా నేతృత్వంలోని పశ్చిమ దేశాలతో పొత్తు పెట్టుకోవడం ముఖ్యం అని న్యూఢిల్లీ ఎందుకు భావిస్తోంది? US, జపాన్, ఆస్ట్రేలియా దానితో కూడిన క్వాడ్‌లో భాగం కావడానికి ప్రయత్నిస్తోంది ఎందుకు? . ఎందుకంటే ఇది చైనాకి వ్యతిరేకంగా ఉన్న బీమా అని, అత్యవసర పరిస్థితుల్లో పశ్చిమ దేశాలు న్యూఢిల్లీకి మద్దతుగా నిలుస్తాయని భారత్ విశ్వసిస్తోంది.
క్వాడ్ చైనాకు గుర్తించదగిన చికాకు. క్వాడ్‌ను చైనా వ్యతిరేకిగా చూస్తుందని స్పష్టంగా పేర్కొంది. అయితే పాశ్చాత్య దేశాలతో వెళ్లడం తప్ప మరో మార్గం లేదని లెక్కలు వేస్తున్న భారత్, చైనా అభిప్రాయాలను బేఖాతరు చేసింది.
చైనాతో ఒప్పందంపై సంతకాలు చేయడంలో గత రెండు రోజులుగా జరుగుతున్న పరిణామాలు న్యూఢిల్లీలోని సౌత్ బ్లాక్‌లో మనసు మార్చుకున్నట్లు సూచిస్తున్నాయి. ఈ వారం ప్రారంభంలో ఒక పబ్లిక్ ఫోరమ్‌లో మాట్లాడుతూ.. భారతదేశం అంతర్జాతీయ సంబంధాలలో "తీసుకోవడాన్ని" విశ్వసించదని మోదీ భారత ప్రభుత్వ ఆలోచనను వెల్లడించారు.
న్యూ ఢిల్లీని సంక్షోభంలో పడేయడానికి వెనుకాడని అమెరికాతో సంబంధాలలో స్పష్టమైన రెడ్ లైన్ తో ఉంటే, బీజింగ్‌తో సమస్యలను త్వరగా పరిష్కరించుకోవడం భారతదేశానికి అత్యవసరం.
ఇది రెండు ప్రయోజనాలను అందిస్తుంది-ఒకటి, స్పష్టంగా, చైనాతో ఉద్రిక్తతలను తగ్గించడం. రెండవది, ఇది వాషింగ్టన్‌ను కలవరపెడుతుంది. US దాని మిత్రదేశాలు భారత్ తన పొరుగుదేశంతో కంచెలను సరిదిద్దడాన్ని అభినందించవు, ఎందుకంటే ఇది వాషింగ్టన్, ఇతర తన మిత్రులపై న్యూఢిల్లీ ఆధారపడటాన్ని తగ్గిస్తుంది.
అయితే, అంతర్జాతీయ వాస్తవ రాజకీయాలలో, ఉచిత అవసరాలు ఉండవు. భారత్, చైనాతో సంబంధాలను సులభతరం చేయాలంటే, కనీసం కనిష్టంగానైనా ఇవ్వవలసి ఉంటుంది. చాలా హైప్‌తో ఒప్పందంపై సంతకం చేసి ప్రకటించినప్పటికీ, వివరాలు తక్కువగా ఉండటానికి బహుశా అదే కారణం కావచ్చు.
వివాదాస్పదమైన, గుర్తుతెలియని సరిహద్దు వెంబడి ముందుకు వెళ్లడం నుంచి చైనా సైన్యాన్ని పూర్తిగా వెనక్కి వెళ్లేలా భారత్ బలవంతం చేయడం కష్టం, "రెండు అడుగులు ముందుకు, ఒక అడుగు వెనక్కి" అనేది చైనా విధానం. ఇది ఇలా ఉండగా, పశ్చిమ దేశాల నుంచి వీస్తున్న తుఫాన్ గాలిని దృష్టిలో ఉంచుకుని బీజింగ్‌తో మరింత స్నేహపూర్వక సంబంధానికి బదులుగా కొంత భూమిని వదులుకోవాలని మోదీ ప్రభుత్వం నిర్ణయించి ఉండవచ్చు. ఈ వ్యూహంలో కూడా ప్రమాదం పొంచి ఉంది, కానీ అది మరొక కథ.