‘భావనపాడు బీలల్లో విధ్వంసక లీలలు వద్దు’

శ్రీకాకుళం జిల్లాలో భావనపాడు పోర్ట్ కు అనుసంధానం గా, ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని ఎన్ డి ఎ ప్రభుత్వం (NDA Government) 10,000 ఎకరాల భూమిని సేకరించి, పెట్రోకెమికల్ పరిశ్రమ (Petrochemical Industry) లను స్థాపించే ఆలోచనలో ఉందని వార్తలు వస్తున్నాయి. అందులో భాగంగా, గతంలో భావనపాడు థర్మల్ పవర్ ప్లాంటు (Bhavanpadu Thermal Plant) కోసం సేకరించిన 2,100 బీల భూములు, 4,500 ఎకరాల సాల్ట్ పాన్ భూములు కూడా ఉన్నాయి

ఈ విషయాన్ని స్వయంగా అర్థం చేసుకునే ఉద్దేశంతో, నేను 27-1-2025 న, ఆ ప్రాంతంలో పర్యటించి, అక్కడి ప్రజల తో చర్చించడం జరిగింది. అక్కడి ప్రజలతో, ముఖ్యంగా మత్స్యకారులతో కలిసి, భావనపాడు బీలల పరిరక్షణ విషయంలో కోర్టులను ఆశ్రయించిన వారిలో నేను ఒకడిని అని ప్రభుత్వానికి గుర్తు చేస్తున్నాను.

అటువంటి పెట్రోకెమికల్ పరిశ్రమల కారణంగా, అక్కడ ఉన్న బీలలకే కాకుండా, దగ్గరలో ఉన్న తేలినీలాపురం పక్షుల అభయారణ్యం (sanctuary) కి కూడా అపారమైన నష్టం కలుగుతుంది. బీల భూములలో పరిశ్రమలు పెట్టడం, కేంద్ర వెట్ ల్యాండ్స్ కన్సర్వేషన్ రూల్స్ (Wetlands Conservation Rules) ను ఉల్లంఘించడం అవుతుంది. పైగా, బీలలను ఆనుకుని ఉన్న తేలినీలాపురం పక్షుల నెలవు మీద , ఆ పరిశ్రమల వలన అత్యంతమైన ప్రభావం ఉంటుంది. సాల్ట్ పాన్ (Salt pan) భూములు, కేంద్ర ప్రభుత్వం 2019లో ప్రవేశపెట్టిన కోస్టల్ రెగ్యులేటరీ జోన్ (CRZ) నోటిఫికేషన్ క్రింద, CRZ క్యాటగరి ఎ ( I.A) భూములు గా పరిగణించబడతాయి. అటువంటి సాల్ట్ పాన్ భూములలో పరిశ్రమలు పెట్టడం కూడా చట్టవిరుద్ధం.

పెట్రో కెమికల్ పరిశ్రమ కు బదులు, ప్రజల ముందస్తు ఒప్పందంతో, అటువంటి ప్రాంతంలో, చట్ట నిబంధనలకు లోబడి, వ్యవసాయ ఉత్పత్తి, మత్స్య సంపద కు అనుగుణంగా పరిశ్రమలు, డైరీ కి సంబంధించిన కార్యక్రమాలు చేపడితే ప్రజలు హర్షిస్తారు అని మీకు విజ్ఞప్తి చేస్తున్నాను.

భావనపాడు బీలలు:

రాజ్యాంగం 48A ఆర్టికల్ క్రింద, కేంద్ర Wetlands Conservation Rules క్రింద, జాతీయ హరిత ట్రిబ్యునల్ (NGT) వారు 13-4-2022 న సోంపేట బీలల విషయంలో (OA No. 153/2016) ఇచ్చిన తీర్పు ప్రకారం, రాష్ట్ర వ్యాప్తంగా బీలలను గుర్తించి, పరిరక్షించే బాధ్యత రాష్ట్ర ప్రభుత్వానికి ఉంది. ముఖ్యంగా, కేంద్ర పర్యావరణ పరిరక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ ఆదేశాలకు అనుగుణంగా, Salim Ali Centre for Ornithology and Natural History (SACON) సంస్థ 2012 జూలైలో భావనపాడు బీలల ప్రాముఖ్యతను గురించి ఇచ్చిన విపులమైన రిపోర్టును (https://www.sacon.in/wp-content/uploads/2015/06/2012-PR105.pdf) చదివితే, భావనపాడు బీలల ప్రాముఖ్యత గురించి అవగాహన కలుగుతుంది.

ఆ రిపోర్ట్ లో, భావనపాడు బీలల సామాజిక, పర్యావరణ ప్రయోజనాల గురించి విపులంగా ప్రస్తావించడం జరిగింది.

భావనపాడు బీలల మత్స్య సంపద మీద, వడ్డితాండ్ర వంటి గ్రామాలలో, వందలాది చిన్నకారు కుటుంబాలు ఆధారపడి, ఉపాధి పొందుతున్నారు. బీలల వలన, పరిసర ప్రాంతంలో, భూగర్భ జలాలు సమృద్ధిగా లభిస్తున్నాయి.. అటువంటి బీల భూములను గతంలో ప్రభుత్వం 2008 లో జారీచేసిన GOMs No. 1108 ద్వారా ఒక ప్రైవేట్ థర్మల్ పవర్ ప్లాంటుకు చట్టవిరుద్ధంగా కేటాయించడం జరిగింది. ఆ నిర్ణయాన్ని వెనక్కి తీసుకోవాలని ప్రజలు డిమాండ్ చేశారు. కోర్టును ఆశ్రయించారు. ఆ విషయంలో దశాబ్దానికి పైగా వడ్డితాండ్ర లో ఒక శిబిరం స్థాపించి, నిరసన దీక్ష చేపట్టిన మత్స్యకార మహిళలలను కలిసి, వారిని సంప్రదిస్తే, వారి ఆవేదన అర్థమవుతుంది.

ఆ భావనపాడు బీల భూములను, ప్రైవేట్ కంపెనీల ఆధీనంలో నుంచి వెనక్కి తీసుకుని, ప్రజా ప్రయోజనాల కోసం వినియోగించే బదులు, ఇతర కంపెనీలకు పెట్రోకెమికల్ పరిశ్రమల కోసం ముట్ట పెట్టడం బాధాకరమైన విషయం.

భావనపాడు క్రీక్:

భావనపాడు పోర్ట్ సమీపంలో పెట్రోకెమికల్ పరిశ్రమలు వస్తే, దగ్గరలో ఉన్న భావనపాడు క్రీక్ మీద, అక్కడ మడ అడవుల మీద కూడా ప్రభావం ఉండగలదు. భావనపాడు క్రీక్, స్థానిక పర్యావరణం వలన కలిగే ప్రజా ప్రయోజనాల మీద, విపులంగా పరిశోధనలు జరిగాయి. Bulletin of Environment, Pharmacology and Life Sciences లో ప్రచురించబడిన పరిశోధనా పత్రం (https://bepls.com/dec_2014/13a.pdf), ఇందుకు ఉదాహరణ

పెట్రోకెమికల్ పరిశ్రమలు పెట్టి, భావనపాడు క్రీక్ ను కాలుష్య పరచడం అతి సులభం. అటువంటి ఏకైక పర్యావరణ వనరును కాపాడుకుని, భవిష్యత్తులో వచ్చే తరాలకు అందించడం కష్టం. రాష్ట్రంలో, APPCB వంటి కాలుష్య నియంత్రణ సంస్థలకు, రసాయన కాలుష్యాలను వెదజల్లే అటువంటి పరిశ్రమలను నియంత్రణ చేసే సామర్థ్యం, నైపుణ్యం లేదని గుర్తించాలి. ఆ సంస్థలలో కొంతమంది అధికారులు చిత్తశుద్ధితో అటువంటి పరిశ్రమలను నియంత్రించే ప్రయత్నం చేసినా, ప్రభుత్వం వారిని సమర్ధించడం అరుదు

తేలినీలాపురం bird sanctuary:

భావనపాడు బీలలను ఆనుకుని ఉన్న తేలినీలాపురం bird sanctuary లో, ప్రతి ఏడాది శీతాకాలం, రష్యా లో సైబీరియా ఎడారి నుంచి, వేలాది మైళ్ళ ప్రయాణం చేసి, సుమారు 3,000 ల అపురూపమయిన పక్షులు (Pelicans, Painted Storks) నెస్టింగ్ కోసం వస్తాయి. ఆ రోజుల్లో, sanctuary ని వందలాది మంది పర్యాటకులు, ముఖ్యంగా విదేశీయులు దర్శిస్తారు. ఆ పక్షులు, చుట్టుపక్కల ఉన్న బీలల్లో, చెరువుల్లో ఉన్న మత్స్య సంపద మీద ఆధారపడతాయి. గతంలో, ఆ sanctuary కి, 10,000 కు పైగా సైబీరియా నుంచి పక్షులు వచ్చేవి. థర్మల్ పవర్ ప్లాంట్ వారు కొంత మట్టుకు భావనపాడు బీలలకు నష్టం కలిగించడం కారణంగా పక్షుల సంఖ్య తగ్గుముఖం పట్టింది

భావనపాడు పోర్ట్ పరిసర ప్రాంతంలో పెట్రోకెమికల్ పరిశ్రమలు పెడితే, అటువంటి మత్స్స్య సంపదకు నష్టం కలిగి, తేలినీలాపురం sanctuary మీద ప్రభావం కలుగుతుంది. ప్రకృతి ప్రసాదించిన అటువంటి పర్యావరణ వనరును ధ్వంసం చేసుకోవడం, సబబు కాదు.

మన రాష్ట్రంలో, తేలినీలాపురం వంటి బర్డ్ నెలవులు ఎన్నో ఉన్న విషయం గుర్తించాలి. దగ్గరలో, ఇచ్చాపురం దగ్గర, తేలుకుంచి sanctuary ఉంది. విశాఖపట్నం దగ్గరలో కొండకర్ల ఆవ, కృష్ణా గోదావరి ప్రాంతంలో, కొల్లేరు, గుంటూరు దగ్గర ఉప్పలపాడు, తిరుపతి సమీపంలో నేలపట్టు, పులికాట్ నెలవు ఉన్నాయి. ఆ నెలవులను ప్రభుత్వం నిర్లక్ష్యం వలన, పారిశ్రామీకరణ వలన, క్రమంగా ధ్వంసానికి గురి అవుతున్నాయి. ప్రభుత్వం తత్ క్షణం ఆ నెలవులను పరిరక్షించే దిశలో, తగిన కార్యక్రమాలు చేపట్టకపోతే, పది పదిహేను సంవత్సరాలలో, ఆ వనరులు పూర్తిగా ధ్వంసానికి గురి అవుతాయి అని గుర్తించాలి.

రాష్ట్రంలో, ప్రతి పక్షల రక్షిత నెలవులను( bird sanctuary) లో, పక్షి సంపద నిర్వహణ కోసం, నెలవులపరిరక్షణ కోసం, ఏటా అటవీ శాక (Forest Department) కు, కనీసం Rs 2 లక్షల నిధులు ప్రభుత్వం కేటాయించాలని నా విజ్ఞప్తి. ఇతర కార్యక్రమాలు మీద ప్రభుత్వం ఖర్చు చేసే వేలాది కోట్ల రూపాయలతో పోల్చి చూస్తే, ఇది చాలా తక్కువ.

ముఖ్యంగా, రాష్ట్రంలో బర్డ్ రక్షిత నెలవులను పరిసరాల్లో ఉన్న బీలల్లో, చెరువుల్లో మత్స్య సంపదను పెంపొందించే దిశలో ప్రభుత్వం, ప్రత్యేకంగా ప్రణాళికలు చేపట్టాలి.

సాల్ట్ పాన్ భూములు:

సాల్ట్ పాన్ భూములు, కేంద్ర ప్రభుత్వం 2019లో ప్రవేశపెట్టిన CRZ నోటిఫికేషన్ క్రింద CRZ IA భూములు గా పరిగణించబడతాయి. అటువంటి సాల్ట్ పాన్ భూములలో పరిశ్రమలు పెట్టడం చట్టవిరుద్ధం. సాల్ట్ పాన్ ల వలన తీరంలో పర్యావరణకు కలిగే లాభం దృష్ట్యా, ఆ భూములను CRZ పరిధి లోనికి తీసుకు రావడం జరిగింది.

కేంద్ర పరిశ్రమాభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ 2012 లో ప్రవేశపెట్టిన నిబంధనల ప్రకారం సాల్ట్ పాన్ భూములను ప్రైవేట్ సంస్థలకు బదలాయించడం నిషేధించబడినది.

అదే కాకుండా, ఆ సాల్ట్ పాన్ భూముల మీద వందలాది ప్రజలు ఉపాధి కోసం ఆధారపడుతున్నారు. అటువంటి భూములను పరిశ్రమల కోసం సేకరించడం ప్రజా ప్రయోజనాలను వ్యతిరేకించడం అవుతుంది.

ప్రజల సమ్మతి లేకుండా, ప్రభుత్వం ఏకపక్ష నిర్ణయాలు తీసుకోకూడదు:

మన రాజ్యాంగం కలిగించిన ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థలో, ప్రజల వద్ద నుంచి, పరిశ్రమల కోసం పెద్ద ఎత్తున భూములను సేకరించడం మీద, ప్రజలు ఆధార పడే బీలలు, సాల్ట్ పాన్ భూములను పారిశ్రామిక వేత్తలకు, చట్టాలను ఉల్లంఘిస్తూ బదలాయించడం మీద, ప్రభుత్వం ఏకపక్షంగా నిర్ణయాలు తీసుకోవడం సబబు కాదు.

ఇప్పటికైనా, ఈ విషయాలను దృష్టిలో పెట్టుకుని, రాష్ట్ర ప్రభుత్వం క్రింద సూచించిన విధంగా తత్ క్షణం చర్యలు తీసుకోవాలని నా విజ్ఞప్తి:

1. భావనపాడు బీలల విషయంలో గతంలో జారీ చేసిన 1108 GO ను వెనక్కి తీసుకుని, బీలలను ప్రజా ప్రయోజనాల కోసం మాత్రమే వినియోగించాలి

2. భావనపాడు పోర్టు సమీపంలో పెట్రోకెమికల్ పరిశ్రమలను స్థాపించే ప్రణాళిక నుంచి, ప్రభుత్వం విరమించుకోవాలి

3. తేలినీలాపురం బర్డ్ sanctuary పరిరక్షణ విషయంలో, ఇతర bird sanctuary ల విషయంలో, మీద సూచించిన చర్యలు ఆలస్యం చేయకుండా తీసుకోవాలి

4. భావనపాడు క్రీక్ ను, బీలలను పరిరక్షించే సమగ్రమైన ప్రణాళిక చేపట్టాలి

5. సాల్ట్ పాన్ భూములలో పరిశ్రమలు పెట్టడం చట్టవిరుద్ధం. అటువంటి ఆలోచన నుంచి ప్రభుత్వం విరమించుకోవాలి

6. పెట్రో కెమికల్ పరిశ్రమలకు బదులు, ప్రజల ముందస్తు ఒప్పందంతో, అటువంటి ప్రాంతంలో, చట్ట నిబంధనలకు లోబడి, వ్యవసాయ ఉత్పత్తి, మత్స్య సంపద కు అనుగుణంగా పరిశ్రమలు, డైరీ కి సంబంధించిన కార్యక్రమాలు చేపట్టే దిశలో ప్రభుత్వం ముందుకు పోవాలి

2024 అక్టోబర్ లో వన్యప్రాణి సంరక్షణ దినం సందర్భంగా మీరు, అభివృద్ధి విషయంలో పర్యావరణ పరిరక్షణకు ఎటువంటి ప్రాముఖ్యత ఇవ్వాలో ప్రజలకు స్పష్ఠముగా తెలియచేసారు అదే దిశలో మీరు భావనపాడు ప్రాంతం పర్యావరణ వనరులను పరిరక్షించడం దిశలో, మీద సూచించిన సలహాలను అమలు చేస్తారని ఆశిస్తున్నాను. అదే భావనపాడు ప్రాంతంలో ప్రజల కోరిక అని తెలియ చేస్తున్నాను.