జ్ఞాపకాలను కాపాడుకుందాం, మనసులను ఆదుకుందాం ...
సెప్టెంబర్ 21, 2025 ప్రపంచ అల్జీమర్స్ డే
By : డాక్టర్ బి కేశవులు
Update: 2025-09-19 03:37 GMT
ప్రతి ఏడాది సెప్టెంబర్ 21 న ప్రపంచం అల్జీమర్స్ డే (World Alzheimer’s Day) అని గుర్తుంచుకుంటుంది. ఈ రోజు ముఖ్య ఉద్దేశం అల్జీమర్స్ వ్యాధి(Alzheimer's disease), ఇందులో దిమెన్షియా(Dementia) కూడా భాగమైనది, మానవ జీవితాలతో కలిగించే ప్రభావం గురించి అవగాహన పెంచడం, బాధితుల, వారి కుటుంబాల కోసం మద్దతును ఉంచే మార్గాలను సూచించడమే. ఇక్కడ అల్జీమర్స్ వల్ల శారీరక, మానసిక, సామాజిక మరియు ఆర్థిక సవాళ్ళ గురించి, అది ప్రత్యేకంగర్ తెలుగు రాష్ట్రాలలో ఎంత ప్రబలంగా ఉందో, తల్లిదండ్రులు, పిల్లల బాధ, మరియు నివారణకు పాటించాల్సిన చర్యలు తెలుసుకుందాం.
ఏది అల్జీమర్స్?
అల్జీమర్స్ ఒక ప్రగతిశీల మెదడు సంబంధిత వ్యాధి (neurodegenerative disease) — మెదడులో జ్ఞాపకం, భాష, ఆలోచనాత్మక సామర్థ్యం, వ్యక్తిత్వం తదితర అంశాలు నెమ్మదిగా క్షీణించి పోవడం, — ముదిరిన వయసు, తల్లిదండ్రులు, కుటుంబ బాధ్యతలు, సామాజిక జీవితం మొదలైన అంశాలపై ప్రభావం చూపుతుంది.అల్జీమర్స్ వ్యాధి వ్యక్తికి, కుటుంబానికి, సమాజానికి అనేక రకాల ఇబ్బందులు కలిగిస్తుంది.
1. రోజువారీ పనులను మర్చిపోవడం
2. పేరు, తేదీలు గుర్తు పెట్టుకోలేకపోవడం
3. వస్తువులు తప్పు చోటు పెట్టి తర్వాత గుర్తుపట్టలేకపోవడం
4. సమయం, స్థలం మీద గందరగోళం,
5. మాటలు మర్చిపోవడం, పదాలు తప్పుగా వాడటం
6. నిర్ణయ సామర్థ్యం తగ్గడం
7. ప్రవర్తనలో ఆగ్రహం, అనుమానం, భయం
8. చివరి దశలో – కదలలేకపోవడం, తినలేకపోవడం, ఇతరులపై పూర్తిగా ఆధారపడడం.
తెలుగు రాష్ట్రాలలో...
60 ఏళ్లు పైగా వయస్సున్న వృద్ధులలో డిమెన్షియా వ్యాప్తి సుమారు 7.4% అని తాజా అధ్యయనాలు చూపిస్తున్నాయి. భారతదేశంలో అల్జీమర్స్ మరియు సంబంధిత డిమెన్షియా వ్యాధులు ఉన్న పురుషులు, మహిళలు మొత్తం సుమారు 8.8 మిలియన్లు (అంటే 88 లక్షల మందికి పైగా) ఉన్నారని అంచనా. తెలుగు రాష్ట్రాల్లో 60 ఏళ్లు పైబడిన వయస్సున్న వారిలో డిమెన్షియా వ్యాప్తి 7.7% ఉండి, ఇది దేశ సరాసరి 7.4% కన్నా కొంచెం ఎక్కువ. అంచనా ప్రకారం 2036 నాటికి డిమెన్షియా ఉన్న వారిలో సంఖ్య సుమారు రెట్టింపు అయ్యే అవకాశాలు ఎక్కువగా ఉన్నాయి.
తల్లిదండ్రులు / సంరక్షకుల బాధలు..
భావోద్వేగ ఒత్తిడి: పిల్లల జ్ఞాపకశక్తి కోల్పోవడం చూస్తూ, “ఏమైందిరా?” అన్న ప్రశ్నలతో బాధ.
బాధ్యత ఎక్కువగా ఉండటం: సంఘటనల్లో మార్పులు, సంక్లిష్టతలు ఉండటం వలన సంరక్షణకు ఎక్కువ సమయం, శక్తి, సహాయం అవసరం.
ఆర్థిక భారము: వైద్య ఖర్చులు, ఔషధాలు, సంరక్షణ సేవలు, ప్రత్యేక ఆహారం లేదా జాగ్రత్తలు.
సామాజిక ఒంటరిపనులు: సంరక్షకులు తమ సమావేశాలకు, వారి వృత్తి పనులకు వెళ్ళలేకపోవడం, కుటుంబ సంబంధాలు దూరమవడం.
మానసిక అవస్థలు: బాధ, డిప్రెషన్, విచార భావం, నిరాశ.
పిల్లల / ఇతర కుటుంబ సభ్యుల బాధలు..
చిన్న పిల్లలు ఉంటే అలజడిన వారిని చూడడం — అక్క‌డ అదే మురికిగా ఉండటం, భావోద్వేగంగా స్పందించడం.పిల్లల అభ్యాసం, సామాజిక వృత్తిపరమైన కార్యాలు ప్రభావితం కావచ్చు: సంరక్షకులకు సమయం లేదు, పిల్లలు సాయం చేయకపోతే అపరిపక్వత భావనలు. సంరక్షణ బదులుగా మార్పులు: ఊరు మారటం, అవసరమైన పనులు చేయడంలో కుటుంబ సభ్యుల మధ్య విభాగాలు ఏర్పడటం.
ఆర్థిక & సామాజిక ప్రభావాలు...
వైద్య ఖర్చులు – పరీక్షలు, ఔషధాలు, థెరపీ, దీర్ఘకాల సంరక్షణ.
ప్రభుత్వ ఆరోగ్యవేత్తలపై ఒత్తిడి, పారిశ్రామిక వనరుల అవసరం.
పరిష్కారాల లేకపోతే బాధితులు సామాజిక ఒంటరితనాన్ని అనుభవించవచ్చు.
నివారణ & మద్దతు మార్గాలు...
అల్జీమర్స్‌ను పూర్తిగా నివారించాలంటే ఇప్పుడు మందు లేదు కానీ దాని వచ్చిన దశను ఆలస్యంచేయడం, రుగ్మత తీవ్రతను తగ్గించడం, జీవన నాణ్యతను మెరుగుపరచడం సాధ్యం., వారి లక్షణాలు త్వరగా గుర్తించగలిగేలా ప్రజల్లో అవగాహన పెంచాలి: జ్ఞాపకశక్తి మందగించటం, పదాలు గుర్తించలేకపోవడం, దారులు మారిపోవడం మొదలైనవి. గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో, చిన్న పట్టణాల్లో ఆరోగ్య శిబిరాలు, కమ్యూనిటీ సమావేశాలు ద్వారా తెలియజేయడం.
ప్రముఖ ఆరోగ్య ఔషధ సేవలు & దిమెన్షియా కేంద్రాలు..
న్యూరాలజిస్టులు, మనోవైద్యులు, ఫిజియోథెరపిస్ట్, న్యూట్రిషనిస్ట్‍ ల మద్దతు కావాలి.
ప్రభుత్వం ఆరోగ్య కేంద్రాల్లో డిమెన్షియా / అల్జీమర్స్ వారికోసం స్పెషలైజ్డ్ స్థలం ఏర్పరచాలి – గుర్తింపు చేసే పరీక్షలు, సంరక్షణ మార్గదర్శకాలు.
సంపూర్ణ జీవనశైలి మార్పులు...
మనశ్శాంతి వృద్ధికి ధ్యానం, యోగా మార్గాలు, గమనశక్తిని పెంచే పనులు. శారీరక వ్యాయామం, నడక, వ్యాయామం రోజువారీగా చేయడం మెదడు ఆరోగ్యానికి చాలా ఉపయోగకరम्.
మంచి ఆహారం,పోషకాహారం, కార్డియోవాస్క్యులర్ ఆరోగ్యానికి ఉపయోగపడే ఆహారాలు – వంటల విత్తనాలు, శాకాహారం, తక్కువ మేతలు, తక్కువ జంక్ ఫుడ్. శ్రద్ధగా నిద్ర, ప్రతిరోజు సరైన గడువు నిద్రటం. మద్యం, ధూమపానం వదిలివేయడం, మ విషయాల మీద నియంత్రణ.
ఆరోగ్య నిర్వహణ & జబ్బుల నియంత్రణ...
రక్తపోటు, శర్కర (డయాబెటిస్), గుండె సంబంధిత వ్యాధులు, కొవ్వులు, అధిక బరువు ఇలా మెదడు ఆరోగ్యానికి హానికరమైన అంశాలను నియంత్రించాలి. షాక్స్, గాయాలు దృష్టిలో ఉంచి చూసుకోవాలి – ఉదా: తలగాయం జరగకపోవడం..
సమాజ & ప్రభుత్వ సహాయం...
ప్రభుత్వాలు ప్రాధాన్యం ఇవ్వాలి — వృద్ధాప్య బీమా, ఉచిత ఔషధాలు లేదా డిమెన్షియా సంరక్షణ కేంద్రాలకు నిధులు. స్థానిక NGOs, వలంటీర్లు కుటుంబాలను మద్దతు చేయాలి – సంరక్షణ శిక్షణ, మానసిక సాయం, గ్రూప్ మెట్లలో సామాజిక కలయిక. “Memory clinics”, “Respite care” (“ఇద్దకాల సంరక్షణ”) సేవలు అందుబాటులో ఉండాలి – సంరక్షకులు విశ్రాంతి అవసరం.
పిల్లలు చేసే పాత్ర...
బాధితురాలిని గౌరవపడే, సానుభూతితో మాట్లాడే విధానం. చిన్న పనులు చేయడం – మందులు తీసుకొనేవారితో గుర్తు చేయడం, వారిని ఆసక్తిలో పెట్టే పనులు చేయించటం. సంరక్షకులకు మద్దతు – ఆ పనిలో భాగమవడం.
చివరగా...
ప్రపంచ అల్జీమర్స్ డే 2025 మనందరికి ఒక గుర్తింపు – అల్జీమర్స్ వ్యాధి ఏకంగా ఓ వ్యక్తి మాత్రమే బాధపడే విషయమైతే కాదు. అది మన కుటుంబాలను, పిల్లలని, తల్లిదండ్రులను, సామాజిక వనరులను కూడా ప్రభావితం చేస్తుంది. అందరూ కలిసి అవగాహన పెంచి, తొందరగా గుర్తించి, సంరక్షణ విధానం మార్చి, ప్రభుత్వ, కుటుంబ, సమాజ పరిమితులలో మార్పులు తీసుకొస్తే ఈ వ్యాధి ప్రభావాన్ని చాలా వరకు తగ్గించవ చ్చు.