బడ్జెట్: ఆదాయాన్ని పెంచడానికి, వ్యయాన్ని తగ్గించడానికి ఎనిమిది దశలు

ఖర్చు చేసే ప్రతి రూపాయికి విలువ పెంపొందించడం అనే సూత్రంపై బడ్జెట్ ఆధారపడి ఉంటుంది. ప్రతి సంవత్సరం వచ్చిన ఆదాయం, ఖర్చు చేసిన విలువను సమగ్రంగా అధ్యయనం చేయడానికి ఒక యంత్రాంగం ఉండాలి. లేకపోతే వ్యవస్థ మొత్తం గాడితప్పే అవకాశం ఉంటుంది. ఇంకా, పన్ను చెల్లింపుదారుల డబ్బు చాలా విలువైనదని, దాని ఖర్చులకు మనం జవాబుదారీగా ఉంటామని విషయం ఎప్పుడూ గుర్తుంచుకోవాలి.

వాస్తవానికి, ప్రభుత్వ వ్యయ నిర్వహణకు కచ్చితంగా అనుసరించాల్సిన నాలుగు రకాల ఆర్థిక క్రమశిక్షణ పద్ధతి అవసరం..

• స్థూల ఆర్థిక పరిమితులకు అనుగుణంగా ఉండే స్థోమతను నిర్ధారించడానికి మొత్తం వ్యయంపై నియంత్రణ.

• వ్యయ విధాన ప్రాధాన్యతలను ప్రతిబింబించే వనరుల కేటాయింపును సాధించడానికి సమర్థవంతమైన సాధనాలు.

• ఉత్పాదక సామర్థ్యంపై దృష్టి సారించి, ప్రజా సేవలను సమర్థవంతంగా అందించడం.

• సమర్థవంతమైన బడ్జెట్ అమలు, నగదు- రుణ నిర్వహణ పద్ధతులను సూచించే బడ్జెట్ నిర్వహణ ఆర్థిక వ్యయాలను తగ్గించడం.

భారత ప్రభుత్వం 2024-25 కేంద్ర బడ్జెట్‌ను జూలై 23, మంగళవారం సమర్పించబోతోంది. ఇది వాస్తవిక స్థూల ఆర్థిక ఫ్రేమ్‌వర్క్‌పై ఆధారపడి ఉండటంతో పాటు క్రింది ఎనిమిది పాయింట్లపై ప్రధానంగా దృష్టి పెట్టాల్సిన అవసరం కనిపిస్తోంది.

రైతును నష్టాల నుంచి గట్టెక్కించడమే ప్రథమ ప్రాధాన్యం. కేంద్ర ప్రభుత్వం అంగీకరించిన ప్రకారం, ప్రభుత్వం రైతులకు వారి ఆదాయాన్ని రెట్టింపు చేయడంలో సాయం చేయాలి. ఇది కేవలం ప్రకటన మాత్రమే, కనీస మద్దతు ధర (MSP) అందించడం ద్వారా మొత్తం ఖర్చుతో పాటు దానిపై 50 శాతం లాభం ఉండాలి.

ప్రభుత్వాలు డైరెక్ట్ బెనిఫిట్ ట్రాన్స్ ఫర్ లు (DBT) అందిస్తున్నప్పటికీ రైతుల ఆదాయాలను మెరుగుపరచడానికి ఇవి పెద్దగా ఉపయోగపడటం లేదు. అన్ని పంటలకు వాస్తవిక ఎఎస్పీ అవసరం. 2020-21 నుంచి 2022-23 మధ్యకాలంలో ప్రస్తుత ధరల ప్రకారం భారత ఆర్థిక వ్యవస్థలో వ్యవసాయం- అనుబంధ రంగాల స్థూల విలువ ఆధారిత (GVA) వాటా 20.3 నుంచి 18.3 శాతానికి తగ్గింది. ఇదే కాలంలో వ్యవసాయం- అనుబంధ రంగాల GVA వృద్ధి 4.1 నుంచి 3.3 శాతానికి క్షీణించింది

దీర్ఘకాలిక ప్రాతిపదికన వివిధ ప్రాజెక్టుల ద్వారా ఉపాధిని సృష్టించగల మూలధన వ్యయాన్ని పెంచడం ద్వారా మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధి అవసరం. తయారీ రంగం జివిఎ వాటా 2016-17లో 16.8 శాతం (పరిశ్రమలో) నుంచి 2023-24 నాటికి 14 శాతానికి తగ్గింది.

వాస్తవానికి, మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధి, ఉద్యోగ కల్పన, నైపుణ్యం పెంపుదల, సరళీకృత ప్రక్రియలు, ఆవిష్కరణలను ప్రోత్సహించడం వంటి అంశాలలో తయారీ రంగం వృద్ధిని ప్రోత్సహించడం చాలా కీలకం, ఎందుకంటే ఇది ఆర్థిక వ్యవస్థలో ఉపాధి, ఆదాయాన్ని పెంచుతుంది.

భారీ- శ్రమతో కూడుకున్న మధ్యస్థ, చిన్న పరిశ్రమల (MSME) రంగం ఇప్పటికీ రుణాల కొరత, రుణాన్ని పొందేందుకు అవసరమైన పూచీకత్తు, ఉత్పాదకత సమస్యలు, మార్కెటింగ్ అడ్డంకులు, సరిపోని మౌలిక సదుపాయాలు, తాజా సాంకేతికత లేకపోవడం వంటి సవాళ్లను ఎదుర్కొంటోంది. అందులో ఉపాధి అంచనా కంటే తక్కువ వృద్ధి కనిపిస్తోంది.

MSME మంత్రిత్వ శాఖ డేటా ప్రకారం, ఆగస్టు 2021 నాటికి, 2019-20 సంవత్సరానికి ప్రస్తుత ధరల ప్రకారం ఆల్-ఇండియా GDPలో MSME GVA వాటా 30 శాతంగా ఉంది. 2019-20లో ఆల్-ఇండియా మ్యానుఫ్యాక్చరింగ్ స్థూల విలువ ఉత్పత్తిలో MSME తయారీ వాటా గణనీయంగా ఉండేది. ఇది 36.9 శాతంగా నమోదైంది. కాగా ప్రస్తుతం క్షీణ దశను ఎదుర్కొంటోంది.

2020-21లో ఎగుమతుల్లో MSME ఉత్పత్తుల ఎగుమతి వాటా 49.5 శాతంగా ఉంది. ఇది GVA, ఎగుమతులు, GDPకి సహకారం పరంగా MSMEల ప్రాముఖ్యతను చూపింది. అందువల్ల, బడ్జెట్ MSMEలు, స్టార్టప్‌లకు, ముఖ్యంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న ప్రాంతాలు, జిల్లాలకు ప్రోత్సాహకాలను అందించాలి.

ఉపాధి దొరక్క ఇబ్బందులు పడుతున్న మాన్యువల్ కార్మికులు, చదువుకున్న నిరుద్యోగుల కోసం నాణ్యమైన ఉపాధి కల్పనను వేగవంతం చేయాలి. నిరుద్యోగుల సంఖ్య తగ్గుముఖం పడుతోందని కొన్ని గణాంకాలు చెబుతున్నా అట్టడుగు స్థాయిలో పరిస్థితి భిన్నంగా కనిపిస్తోంది. మరోవైపు ప్రభుత్వ రంగంలో ఉపాధి కల్పన కుంటుపడడంతో చదువుకున్న నిరుద్యోగులు పెరుగుతున్నారు.

ఆరోగ్య, విద్యా రంగాలకు బడ్జెట్ కేటాయింపులు పెరగాలి. జీడీపీలో ఆరోగ్య రంగానికి మూడు శాతం, విద్యారంగాలకు 6 శాతం కేటాయించాలి. చాలామంది ఉన్నత విద్యను వదలి సెకండరీ విద్యను పొందలేకపోతున్నారు. పేదలు మెరుగైన వైద్యం పొందలేకపోతున్నారు. వాస్తవానికి, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రాలు, గ్రామ స్థాయిలో ప్రాథమిక పాఠశాలలు పిల్లలకు ఆరోగ్య సంరక్షణ, విద్యను అందించడంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తాయి. ఇది వాస్తవానికి మానవ మూలధనంలో గొప్ప పెట్టుబడి. మానవ వనరులను ప్రోత్సహించడంపై దృష్టి పెట్టాలి.

ప్రైమరీ హెల్త్‌కేర్ లేకపోవడం వల్ల ప్రజలు విపరీతమైన ఖర్చులను తన స్వంత ఆదాయ వనరుల నుంచి భరిస్తున్నారు. ప్రయివేట్ రంగంలో వైద్యం కోసం చేస్తున్న ఖర్చు తెలంగాణలో దాదాపు 24 శాతం మందిని పేదరికంలోకి నెట్టిందని ఈ రచయిత చేసిన అధ్యయనంలో తేలింది. ప్రజలు పేదరికంలో పడకుండా ఉండేందుకు ప్రభుత్వ రంగంలో అందుబాటులో ఉండే, అందుబాటు ధరలో స్థిరమైన ఆరోగ్య సంరక్షణ సౌకర్యాలను ప్రభుత్వం మెరుగుపరచాలి. దిగువ మధ్యతరగతి కుటుంబంలో ఒక వ్యక్తి అనారోగ్యం పాలైతే, పేదవాడిని ఒంటరిగా వదిలేస్తే, అది కుటుంబ బడ్జెట్‌పై ప్రభావం చూపుతుంది. చాలా ఖరీదైన ప్రైవేట్ హెల్త్‌కేర్ మార్కెట్‌లో దాదాపు 70 శాతంగా ఉంది.

అదేవిధంగా, విద్య అనేది వాణిజ్య కార్యకలాపాలుగా మారింది. ప్రైవేట్ పాఠశాలలు, కళాశాలలు, విశ్వవిద్యాలయాలు సరైన నియంత్రణ లేకపోవడంతో తల్లిదండ్రుల నుంచి డబ్బును భారీ ఎత్తును గుంజుకుంటున్నాయి. అయితే విద్య ఏ మాత్రం ప్రామాణికంగా లేదు.

విద్యారంగంలోకి ప్రైవేటు పారిశ్రామికవేత్తల ప్రవేశంతో దాని లాభాలు వినియోగదారులకు చేరడంతో మార్కెట్‌లో పోటీ ఏర్పడకుండా గుత్తాధిపత్యంగా మారింది. అందువల్ల, నియంత్రణ యంత్రాంగాలను బలోపేతం చేయడంపై ప్రభుత్వాలు దృష్టి సారించాలి. ప్రజలకు ఎటువంటి ఖర్చు లేకుండా సమాచారం అందుబాటులో ఉంచాలి.

వ్యక్తులు - గృహాల వివరాలు ఇతరులలో వారి ఆర్థిక స్థితిగతులతో కూడిన సామాజిక రిజిస్ట్రీలను రూపొందించాలి. సీనియర్ సిటిజన్ ల దృష్టి సారించి పేద, బలహీన వర్గాలకు సామాజిక రక్షణ తక్షణ అవసరం. GDP శాతంలో ఆరోగ్య సంరక్షణ మినహా సామాజిక రక్షణపై వ్యయం 1 కంటే తక్కువగా ఉంది. ఇది తక్షణమే పెంచాలి. నాణ్యమైన ప్రజాసేవలు అందించడంపై ప్రభుత్వం దృష్టి సారించాలి. దీనిని సాధించడానికి, ఇది అన్ని వ్యవస్థలలో పారదర్శకతను ప్రవేశపెట్టాలి. ప్రభుత్వ ఉద్యోగుల జవాబుదారీతనాన్ని నిర్ధారించాలి.

ఎగవేతకు ఆస్కారం ఇవ్వకుండా అన్ని వ్యక్తులు, నిపుణులు, సంస్థలు/సంస్థల నుంచి మనం పన్నులు వసూలు చేసే విధానాలు, పద్ధతులను రూపొందించాలి. ఎవరైనా నిబంధనలు పాటించకుంటే కఠినంగా శిక్షించాలి. చివరగా, ఇది ఆదాయాన్ని పెంచడంలో ప్రజలలో విశ్వాసాన్ని సృష్టించడంలో సహాయపడే ఫూల్‌ప్రూఫ్ సిస్టమ్‌లను అమలు చేయాలనే ప్రభుత్వ నిబద్ధత, సంకల్పంపై ఆధారపడి ఉంటుంది.

థర్డ్-పార్టీ నిపుణులు, ఆర్థికవేత్తల సాయంతో ప్రతి సంవత్సరం ప్రభుత్వ వ్యయం, సమీక్ష సంస్థాగతీకరణను వెంటనే ప్రవేశపెట్టాలి. చివరగా, సామాజిక రంగంలో ప్రైవేట్ రంగం నియంత్రణ, అన్ని రంగాల వ్యాపారాల ద్వారా పన్ను సమ్మతి, ప్రభుత్వం ఖర్చు చేసే డబ్బుకు విలువను నిర్ధారించేటప్పుడు ప్రభుత్వ ఉద్యోగుల జవాబుదారీతనం ఈ సమయంలో కీలకం. దీని కోసం, ప్రభుత్వ వ్యయంపై క్రమబద్ధమైన సమీక్షను సంస్థాగతీకరించాలి. వ్యవస్థలు, నిర్మాణాలను తక్షణమే సృష్టించి, బలోపేతం చేయాలి.